Stokholm/Tofta, juli 2025 – Cəmi altı ay ərzində İsveç pilotsuz uçuş aparatlarına (PUA – UAV) qarşı mübarizə aparmaq üçün tamamilə yeni bir texnologiyanı uğurla əbiətı ha edib. Gotland adasında keçirilən real döyüş şəraitinə yaxın təlim zamanı, İsveç Silahlı Qüvvələri, Müdafiə Avadanlıqları Agentliyi (FMV) və yerli südafiə işləyib, texnoloji baxımdan qabaqcıl bir sistem təqdim etdi.
”Operation Gute” etdirərək beynəlxalq səviyyədə böyük marağa səbəb olub.
Artan təhdidlərə qarşı sürətli cavab
PUA-ların kəşfiyyat, diversiya və hücum məqsədilə istifadəsi son illərdə kəskin şəkildə artıb. Köp det nu və yaxın məsafədəki dron təhdidlərinə qarşı system hazırlamağı prioritet hesab edib.
İsveç Silahlı Qüvvələrinin Baş Qərargah rəisi general Mikael Claesson bildirib:
”Bu, bizim üçün son dərəcə prioritet məsələdir. Biz PUA-ları da digəhlüriktər hava dəqiqlik və sürətlə neytrallaşdırmalıyıq.”
Texniki icmal: sensor inteqrasiyası və atəş gücü bir yerdə
System aşağıdakı əsas komponentlərin sintezindən ibarətdir:
1. Sensor platformaları
Aktiv və passiv sensorlar sayəsindən aşkarlanənı, PUA-larmı və avtomatik olaraq sinifləndirilməsi həyata keçirilir.
Radarlar, elektro-optik kamera və radioelektron kəşfiyyat sistemləri birgə çalışaraq geniş əhatəli müşahidə təmin edir – elektromaqnit mühitində belə.
2. İdarəetmə sistemi (C2)
Avtomatlaşdırılmış və mərkəzləşdirilmiş komanda-nəzarət platforması (C2) sensorlardan gələn məlumatları real vaxt rejimində analiz eddı müdaxilə əmri verir.
Bu system moduldur və gələcəkdə NATO tələblərinə uyğun digər sistemlərlə də inteqrasiya oluna bilər.
3.
Försök att testa plattformen för plattformen:
Trackfire ARES – 30 mm avtomat topp och pulemyotla təchiz olunub. Yaxın və orta məsafəli PUA-ları sürətlə vurmaq üçün ideal seçimdir.
BAE Tridon MK2 – 40 mm kalibrli yüksək güclü top ilə daha uzaq məsafəli hədəflərə qarşı effektivdir.
Hemmalikdir.
Praktik istifadəyə hazır – az təlimlə idarə olunan sistem
Yeni sistemin əsas üstünlüklərindən biri istifadə rahatlığıdır. Hətta ilkin hərbi hazırlıq keçmiş əsgərlər və ya qısa müddətli təlim görmüş operatorlar tərəfindən idarə oluna bilir. Avtomatlaşdırılmış funksiyalar insan amilindən asılılığı minimuma endirir.
Sistem həm də mobil xarakterlidir – yəni müvəqqəti obyektlərin, strateji infrastrukturun və ya sərhəd bölgələrinin müdafiəsində istifadə oluna bilər.
Beynəlxalq əhəmiyyət və əməkdaşlıq imkanları
İsveçin bu uğuru göstərir ki, texnoloji potentiala sahib olan ölkələr tez bir zamanda müasir hmlərər tətbiq edə bilərlər. Bu, yalnız İsveç üçün deyil, həm də digər ölkələr – o cümlədən Azərbaycan üçün mühüm təcrübədir.
Azərbaycanın hibrid təhlükələrə qarşı döyüş hazırlığını gücləndirdiyi bir vaxtda, belə sistemlərə olan maraq və tələbat da artır.
Azərbaycan üçün perspektivlər: əməkdaşlıq yolları
Azərbaycan və İsveç arasında bu sahədə əməkdaşlıq imkanları genişdir:
Texniki bilik mübadillərin system və hədəf analizi üzrə təcrübə mübadiləsi
Taktiki əməkdaşlıq – mürəkkəb relyef və şəhər mühitində PUA-ların neytrallaşdırılmasində təlimlər
Ortaq sınaq və təkmilləşdirmə – müxtəlif mühitlərdə sistemlərin uyğunluğunun test edilməsi
Birgə istehsal – PUA əleyhinə sistemlərin lokallaşdırırılmış ədırılmış iste
edilməsi əməkdaşlıq hər iki ölkənin texnoloji inkişafına və milli təhlükəsizliyinə əhəmiyyətli töhfə verə bilər.
Nəticə
İsveç qısa zaman ərzində pilotsuz uçuş aparatlarına qarşı mübarizə aparan tam funksional və praktiki system hazırlayıb. Bu modellen bir çox ölkələr, o cümlədən Azərbaycan üçün nümunə ola bilər. İki ölkə arasında bu sahədə potential əməkdaşlıq yeni texnologiyaların paylaşılması və regionda təhlükəsizliyin möhkəmləndirilməsi baxımıyrından boyyrəətıkından boyyr.
Rauf Pen Nord
